Tâm lý, Zen
BẠN CÓ PHẢI LÀ MỘT KẺ “DỊ GIÁO”?
BẠN CÓ PHẢI LÀ MỘT KẺ “DỊ GIÁO”?
Trong cuốn Homo Deus của Yuval Harari có một đoạn tác giả so sánh giữa Tôn giáo và Tâm linh rất hay. Tôn giáo cho chúng ta một hợp đồng rõ ràng: “Làm theo lời Chúa, ngươi sẽ được lên thiên đường. Nếu bất tuân, người sẽ bị đày xuống địa ngục.” Một giao ước rất rõ ràng cho phép xã hội xác định những giá trị và chuẩn mực chung điều chỉnh hành vi của con người.
Tâm linh lại là một hành trình – dẫn dắt con người đi theo những hướng mà chưa biết đích tới. Cuộc tìm kiếm thường bắt đầu với những câu hỏi lớn như “tôi là ai?” “ý nghĩa của cuộc sống là gì?” “như thế nào mới là tốt?”…
Trong khi người theo tôn giáo chấp nhận những câu trả lời có sẵn, thì người trên con đường tâm linh không dễ dàng thoả mãn như vậy. Họ quyết tâm tìm kiếm câu trả lời dù con đường có dẫn đến đâu.
Trong lịch sử thì những người không thoả mãn với các câu trả lời có sẵn, với các quy chuẩn xã hội đều bị coi là những kẻ dị giáo. Tiêu biểu là Jesu bị đóng đinh hay Thích ca bỏ vị trí thái tử để lang bạt.
Tương tự như vậy, nếu bạn tin theo định hướng của phụ huynh hay xã hội: “thi vào đại học, ra trường, xin việc, kết hôn, đẻ con, nhận lương hưu khi về già là hạnh phúc” – tức là bạn đang tin theo một tôn giáo.
Còn nếu bạn không tin đó là con đường duy nhất, bạn nghi ngờ, quan sát và đặt câu hỏi – bạn trở thành kẻ “dị giáo”. Không có nghĩa là bạn không thi đại học hay không kết hôn, mà là bạn sẽ cởi mở để xem con đường sẽ dẫn bạn đến đâu, bạn cho phép cuộc đời kéo bạn trôi dạt đến một nơi khác thay vì đi theo một con đường đã định sẵn.
Là một kẻ “dị giáo”, đương nhiên bạn sẽ gặp phải nhiều sự chống đối, đặc biệt là từ những người “sùng đạo”. Nhiều lúc bạn cũng sẽ hoang mang không biết rồi đời mình sẽ về đâu nhưng đó là phần hay nhất của con đường. Phần thưởng có thể là một sự khai phá mới, cũng có thể là một cái chết có ý nghĩa – nếu nhìn từ ngoài vào. Chỉ có bạn – người trên hành trình tận hưởng được nó.
Là người “sùng đạo” cũng không phải không có nỗi khổ đâu. Vì tôi đã định ra con đường nhất định là phải như vậy rồi, nếu có điều gì khác thường xảy ra thì tôi sẽ đau khổ vô cùng và không biết phải làm gì tiếp. Kiểu như tôi thà bị chà đạp còn hơn là ly hôn. Tôi thà sống đời nhàm chán, công việc lặp đi lặp lại còn hơn làm điều gì đó mới. Bởi tất cả những điều đó đi ngược lại với “đức tin” của tôi, nếu tôi làm sai tôi sẽ bị đày xuống “địa ngục”, những người khác sẽ “trừng phạt” tôi… Vì thế tôi sẽ mãi thế này và hy vọng rằng cuối cùng tôi cũng được lên “thiên đường”.
Là kẻ “dị giáo” hay người “sùng đạo” cũng là lựa chọn mà thôi.
Author
Sáng lập Thiền Đương Đại Giảng viên thiền (chứng nhận Mindfulness-Based Cognitive Therapy) Trị liệu, chữa lành đứa trẻ bên trong Điều phối các workshop nhận thức về bản thân Tham vấn chuyên nghiệp (Certified Professional Coach)
