Nổi bật, Zen
ÁM ẢNH VỀ VIỆC TRỞ NÊN KHÁC BIỆT
ÁM ẢNH VỀ VIỆC TRỞ NÊN KHÁC BIỆT
Khi nhìn những người thành công vì tài năng riêng có, nhìn những người được ngưỡng mộ vì có phong cách và cá tính riêng, những người tiên phong trong lĩnh vực này kia nhờ việc làm khác đi… chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy “sự khác biệt” đóng vai trò lớn ở đây. Và chúng ta hô các khẩu hiệu như khác biệt hay là chết, khác biệt làm nên thành công, bạn sinh ra như một bản thể đừng chết như một bản sao… Đúng, chẳng có gì sai!
Vấn đề là sự khác biệt này không phải “trở nên” mà có, không phải CỐ mà được. Sự khác biệt là vốn có ở mỗi người, chỉ cần bạn quay lại bên trong để tìm lại nó. Nó là “be” chứ không phải “become”.
Người khác biệt không cố khác biệt. Người có phong cách không cố để có phong cách. Mọi cố gắng sẽ trở thành sự lố bịch. Tất nhiên chúng ta có học hỏi để tìm ra cách của chính mình, có thể là học phương pháp, hoặc thử nghiệm nhiều lần, chỉnh sửa nhiều lần để xem cái gì là mình, hợp với mình. Khác với việc học để giống hệt hay bắt chước một ai đó. Tất nhiên chúng ta có nỗ lực để không bị cuốn theo những điều mình cảm thấy sai sai nhưng xã hội bảo đúng, nỗ lực để kiên định đi theo những gì bên trong mình mách bảo. Còn nỗ lực để trở nên khác biệt… nhìn là có thể nhận ra ngay những người như vậy.
Chúng ta đều trải qua giai đoạn dậy thì, muốn khẳng định mình là ai, muốn được chú ý, muốn thật cool ngầu. Nếu chúng bạn đang nghe nhạc sến, mình phải nghe nhạc rock, mình không nghe một cách thầm lặng mà phải làm cách nào cho mọi người thấy mình đây thật là chất. Chúng ta chỉnh sửa bộ đồng phục, chúng ta phải kiếm một thần tượng, nhuộm tóc giống chị í, đeo khuyên giống anh í… Đúng là một thời kì ngây ngô và đáng yêu hết mức. ^^
Nhưng dù đã ở tuổi trưởng thành, vẫn rất nhiều người ám ảnh bởi việc trở nên khác biệt. Nó xuất phát từ nỗi sợ không được công nhận, sợ việc thừa nhận rằng tôi vẫn chưa biết mình là ai. Khi khác biệt trở thành nỗi ám ảnh chứ không phải sự nhận thức được việc phải quay trở lại bên trong để tìm kiếm bản thể thực sự của mình, cái authenticity của mình, thì áp lực đó sẽ chỉ làm chúng ta biến dạng.
Có một kiểu biến dạng là những người “auto chửi”. Chửi tất cả. Mùng 8/3 tao chửi hết lũ đàn ông ngu muội tặng hoa và lũ đàn bà èo uột đòi quà. Tao chửi hết bọn ăn chay theo phong trào. Tao chửi hết bọn dùng đồ organic theo phong trào. Tao chửi tất cả bọn thiền theo phong trào. Tao mỉa mai tất cả bọn đọc báo, xem tv, làm tình nguyện, muốn cứu thế giới, đàn bà, đàn ông… nói chung cứ đám đông là tao chửi. Mà chửi thì dễ, kiểu gì chẳng có cái để chửi.
Những người như vậy không để ý được rằng thực ra họ cũng thuộc về đám đông. Đám đông hằn học, dễ bị kích động và auto chửi. Dạo này mình cố gắng nhìn họ là những con người bị tổn thương. Có thể do lúc bé luôn bị bố mẹ mang ra so sánh, thường xuyên không được công nhận, sợ hãi mình vô giá trị, nên cứ phải gồng mình lên để khác với đám đông. Mỗi lần họ chửi lại có một đám con nhang đệ tử tung hô làm họ hạnh phúc trong chốc lát vì cảm thấy mình có chút giá trị. Được, phải chửi tiếp để có lại cảm giác này.
Cũng có thể họ đã trải qua một giai đoạn tìm kiếm chính mình, đi theo phong trào nào đó rồi bị lừa, bị lợi dụng, bị tổn thương, hay đơn giản là sau một thời gian nhận ra mình quá ngu ngơ mà không chấp nhận nổi chính mình mỗi khi nhìn lại, không chấp nhận nổi sai xót mình từng mắc phải.
Cũng có thể là chẳng tin mình có thể làm gì khác, mà chửi thì dễ. (Vẫn có những người phân tích, phê phán các phong trào này kia, nhưng họ điềm đạm, khách quan và đưa ra những quan điểm có giá trị. Mình không nói đến những người như vậy.)
Luôn dễ dàng nhận ra những người thật sự khác biệt và những người cố tỏ ra mình khác biệt. Những người cố tỏ ra mình khác biệt luôn tìm kiếm sự công nhận, làm mọi cách để được công nhận, mà nó thường rất lộ liễu. Người thật sự khác biệt công nhận chính mình. Người cố tỏ ra mình khác biệt dễ dàng giãy nảy, hằn học, căng thẳng, mỉa mai vì họ luôn trong trạng thái phòng thủ trước nguy cơ bị chạm vào sự sợ hãi bên trong (con thú chỉ tấn công khi sợ hãi). Người thực sự khác biệt điềm đạm bởi họ rất tự tin.
Nói như vậy chứ khác biệt chẳng có gì ghê gớm. Như đã nói ở trên, chúng ta sinh ra vốn đã khác biệt rồi. Đó là nguyên lý của sự tồn tại. Mọi sự sống, sự tồn tại trên trái đất này đều phong phú và đa dạng, vì nó cần phải thế, vốn là thế. Sự huỷ diệt, tuyệt chủng sẽ sớm xảy ra nếu mọi thứ giống nhau, một màu, không có đột biến.
Nhưng chúng ta vì nhiều nỗi sợ, vì sự huấn luyện của những người cũng có nhiều nỗi sợ, dần trở nên giống nhau để an toàn, để dễ kiểm soát… Dỡ bỏ các nỗi sợ bị phán xét, tìm kiếm sự công nhận từ người khác, vượt qua “sự hợp lý” mà xã hội cho là thế nhưng bạn cảm thấy sai sai, bạn sẽ tìm thấy sự khác biệt bên trong chính mình. Mọi hạt giống chỉ cần là chính nó đã có thể trao được hoa trái cho cuộc đời, nó không cần mà cũng không thể trở thành một cái cây khác để hợp với xu thế hay vui lòng ai.
Mình luôn tin rằng vũ trụ này thông tuệ và chẳng có gì ngẫu nhiên, vì thế chúng ta được sinh ra chắc chắn đã có một ý nghĩa và mục đích nào đó.
Author
Sáng lập Thiền Đương Đại Giảng viên thiền (chứng nhận Mindfulness-Based Cognitive Therapy) Trị liệu, chữa lành đứa trẻ bên trong Điều phối các workshop nhận thức về bản thân Tham vấn chuyên nghiệp (Certified Professional Coach)
